In 1768 schreef de Lierse kapitteldeken en de latere bisschop van Brugge Felix Guilielmus Antonius Brenart (1720-1794) een uitgebreide levensbeschrijving en een geschiedenis van de verering van Sint-Gummarus. Van deze Franstalige tekst bestaat maar één handschrift. Het maakt deel uit van een ruimer opgezet maar nooit afgewerkt onderzoek over de geschiedenis van de Belgische Kerk. Brenarts vita van Sint-Gummarus is geen navertelling van de middeleeuwse vita van de Lierse stadspatroon, maar hij voegt uitgebreide randinformatie, bedenkingen, nieuwe hypotheses en gegevens uit archief en literatuur toe. Door vermenging van historisch onderzoek en eigen interpretaties is dit werk een merkwaardige en voor die tijd kenmerkende benadering van het leven van Sint-Gummarus geworden. Hij deelt interessante – vaak onbekende – historische gegevens mee en legt ook soms verrassende verbanden. Zijn werk, dat ontstaan is in de tijd van de Verlichting en kaderde in de Oostenrijke politiek rond de natie- en identiteitsvorming in de Oostenrijkse Nederlanden, wilde een nieuwe, kritische en verantwoorde studie zijn dat zijn opvattingen over de Belgische Kerk die hij in zijn groter werk uitgewerkt heeft, illustreerde en ondersteunde. Het werk van Brenart wordt hier voor het eerst – in Nederlandse vertaling – uitgegeven, voorzien van een inleiding en een index.
